sur ĉi tiu paĝo
Multaj vokaloj
La prononco bazas sur silaboj, kaj silaboj bazas sur vokaloj. Ne ekzistas silaboj, kiuj konsistas nur el konsonantoj, sed ekzistas silaboj, kiuj konsistas nur el vokaloj. La proporcio de la vokaloj rilate al la konsonantoj estas tre alta en la finna. En la finna aperas nur po 1,6 konsonantaj sonoj (egalas preskaŭ rekte konsonantoj en la finna) por ĉiu vokalo. La statistika mediano inter lingvoj estas 3,6. Konsekvence el la finna mankas vortoj kiel źdźbło (herba tigo en la pola, se mi komprenis korekte).
Kiel prononci?
Jen estas literoj kaj kelkaj vortoj. La literoj estas en ĉirkaŭa ordo de frekvenco de la parolata finna, kaj la elektitaj vortoj komenciĝas per ĉi tiu litero. Alklaku la butonon por aŭdi specimenon, kiuj konsistas prononcon de la litero kaj la ekzempla vorto ripetita dufoje.
Se mia prononco aŭdas malklara 🙂 , vi povas aŭskulti prononcon de instruisto ĉe Yle.
litero | ekzempla vorto | prononco | traduko |
a | a/vain | ŝlosilo | |
i | i/sä | patro | |
t | tu/pak/ka | tabako | |
n | nai/nen | virino | |
e | eu/ro | eŭro (mono) | |
s | si/ka | porko | |
l | lää/kä/ri | doktoro, kuracisto | |
o | o/me/na | pomo | |
ä | äi/ti | patrino | |
k | kah/vi | kafo | |
u | uk/ko/nen | tondro | |
m | mies | viro | |
v | vau/va | bebo | |
j | jää/te/lö | glacio | |
r | ra/ha | mono | |
y | xx | xx | |
h | xx | xx | |
p | po/lii/si | polico, policisto | |
d | xx | xx | |
ö | xx | xx | |
g | xx | xx | |
b | xx | xx | |
f | xx | xx | |
c | xx | xx | |
w | xx | xx | |
å | xx | xx | |
q | xx | xx |
Kelkaj esceptoj
Kvankam la finna uzas principon, ke la prononco de ĉiu litero ne varias, sed ĉiam restas la sama, ekzistas esceptoj al la regulo. La plej kutimaj esceptoj inter skribo kaj prononco estas kombinaĵoj de kelkaj konsonantoj, kiuj aperas en du sekvaj silaboj:
kombinaĵo | finna prononco | E-a prononco | ekzempla vorto | specimeno |
nk | [ŋk] | [nk] | lanka [laŋka] : fadeno | |
ng | [ŋː] | [ng] | langan [laŋːa] : de fadeno, fadenon (fleksia formo) | |
np | [mp] | [np] | onpa [ompa] : ja estas, eĉ estas |
Ankaŭ notu, ke en la parolata lingvo oni ofte forlasas la finan vokalon kaj en la okcidentaj dialektoj kelkfoje vokalon ene de vorto.